W dniu 02 stycznia 2016 r. zmieniły się zasady udzielania przez pracodawców tzw. dni wolnych na opiekę nad dzieckiem.
W dalszym ciągu pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy przy czym wymiar tej absencji wynosi 2 dni albo 16 godzin.
W obu przypadkach pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Jego wysokość oblicza się, stosując reguły określone dla ustalania wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy (§ 5 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy, Dz.U.1996.62.289 ze zm.).
O sposobie wykorzystania w danym roku kalendarzowym tego zwolnienia decyduje pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia złożonym w danym roku kalendarzowym.
Przed 2 stycznia 2016 r. kodeks pracy nie regulował, w jakiej formie pracownik zawiadamia pracodawcę, że zamierza skorzystać z dni wolnych na dziecko. Po zmianach przepis posługuje się pojęciem wniosku. Najczęściej pracodawcy zarówno w starym jak i w nowym stanie prawnym ustalają obowiązek uprzedniego składania wniosków o udzielenie wolnego z tytułu wychowywania dziecka w wieku do 14 lat z podaniem terminu jego wykorzystania.
Warto wiedzieć, że dni opieki nad dzieckiem przysługują niezależnie od liczby dzieci. Oznacza to, że rodzic ma do dyspozycji 2 dni lub 16 godzin bez względu na to czy wychowuje jedno czy więcej dzieci. Jeśli zatrudnieni są oboje rodzice - z tego uprawnienia korzystać może tylko jedno z nich: wedle wyboru pracownica - matka lub pracownik - ojciec.
Nie ma także przeciwwskazań, aby rodzice podzielili się prawem do dni opieki nad dzieckiem. Wówczas każde z nich korzysta z jednego dnia wolnego bądź z części godzin z ogólnej puli 16 godzin. Jedynym ograniczeniem w skorzystaniu z powyższego przywileju przez pracujących rodziców jest pozbawienie władzy rodzicielskiej nad dzieckiem. Żadne inne sytuacje nie powinny eliminować prawa do tej absencji.
Kiedy pracownik nabywa prawo do korzystania z dni opieki nad dzieckiem?
Z dniem podjęcia pracy. W tym wypadku nie ma znaczenia staż pracy czy miesiąc, w którym zatrudniony rozpoczął pracę. Może on skorzystać z tego uprawnienia także w sytuacji, gdy np. w połowie roku powraca z urlopu wychowawczego.
Co bardzo istotne - w przeciwieństwie do urlopu wypoczynkowego -przywilej z art. 188 k.p. - w razie jego niewykorzystania w danym roku – przepada. Z dniem 1 stycznia kolejnego roku pracownik nabywa prawo do nowych 2 dni lub 16 godzin zwolnienia.
Natomiast w przypadku, gdy pracownik w danego pracodawcy wykorzystał 2 dni (lub 16 godzin) opieki nad dzieckiem i w tym samym roku zmienił miejsce pracy oraz wystąpił do nowego pracodawcy z wnioskiem o udzielenie tego zwolnienia – postępowanie takie uznać należy za niedopuszczalne.
Co natomiast z pracownikami zatrudnionymi w niepełnym wymiarze czasu pracy?
Otóż, omawiane zwolnienie od pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny. Dla przykładu: pracownikowi zatrudnionemu na 3/4 etatu przysługuje maksymalnie 12 godzin tej absencji, natomiast osobie pracującej na ¼ etatu – odpowiednio 4 godziny.
